Powiat żyrardowski, położony w dorzeczu rzek Bzura i Jeziorka, charakteryzuje się bogatym i zróżnicowanym środowiskiem przyrodniczym, w którym znaczącą rolę odgrywają tereny zielone oraz obszary chronione. Znajdują się tu liczne rezerwaty przyrody – leśne, łąkowe i wodne, a także rozległe fragmenty Bolimowskiego Parku Krajobrazowego, stanowiącego ważny korytarz ekologiczny oraz miejsce występowania wielu gatunków roślin i zwierząt objętych ochroną prawną. 

W części powiatu związanej z obszarami górniczymi i powierzchniową eksploatacją kruszyw mineralnych obserwuje się znaczną degradację krajobrazu roślinnego i zmiany antropogeniczne w jakości siedlisk oraz terenów rolniczych. Pomimo tego, przeważające obszary zachodnie, środkowe i wschodnie wchodzą w skład „Bolimowsko-Radziejowickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu z Doliną Środkowej Rawki”, co świadczy o wysokich walorach przyrodniczych tego regionu województwa mazowieckiego. 

W ramach programu zwiększenia lesistości kraju, na obszarze Powiatu Żyrardowskiego, został opracowany plan zalesień na lata 2025-2030. Na dzień dzisiejszy Nadleśnictwo Radziwiłłów i Grójec nie planuje zalesień gruntów rolnych w latach 2025-2030. Może się to zmienić w wyniku nabycia takich gruntów w przyszłości. 

Ochrona środowiska w powiecie żyrardowskim opiera się na zrównoważonym gospodarowaniu zasobami naturalnymi, realizacji programów ochrony przyrody oraz inwestycjach poprawiających jakość przestrzeni zielonych i wód powierzchniowych. Działania te sprzyjają zarówno zachowaniu bioróżnorodności, jak i podnoszeniu komfortu życia mieszkańców. 

chronimy przyrodę

Połowa obszaru Powiatu Żyrardowskiego została objęta ochroną prawną z uwagi na wysokie walory pejzażu urbanistyczno-przyrodniczego oraz historyczno-kulturowego. Obecnie niemal cały zachodni i południowo-zachodni oraz środkowy i wschodni rejon Powiatu Żyrardowskiego (263,89 km2, co stanowi aż 49,54% powierzchni powiatu) został włączony prawną ochroną konserwatorską w rozległy system ochrony krajobrazu, jako Obszar Chronionego Krajobrazu pn.: Bolimowsko-Radziejowicki Obszar Chronionego Krajobrazu z Doliną Środkowej Rawki.

Niewątpliwie najistotniejszym walorem przyrodniczo-krajobrazowym (obok pejzażu urbanistyczno-przyrodniczego i historyczno-kulturowego), jest wyjątkowy charakter występowania wód płynących (rzeki, strugi, strumyki, ruczaje oraz liczne strefy źródliskowe), które na obszarze powiatu biorą swój początek. Stanowi to zasadniczą istotę podstawowych cech ochrony tego obszaru. 

Formy ochrony przyrody na terenie Powiatu Żyrardowskiego:

Rezerwaty przyrody:

• Puszcza Mariańska - ochrona lasu grądowego z rzadkimi chronionymi roślinami w runie,

• „Dąbrowa Radziejowicka” - zachowanie dąbrowy świetlistej z chronionymi gatunkami roślin w runie,

•  „Grądy Osuchowskie” - ochrona zróżnicowanych zbiorowisk grądowych oraz boru bagiennego o charakterze reliktowym z chronionymi gatunkami roślin,

• „Rzeka Rawka” -wodny rezerwat przyrody będący osią hydrograficzną Bolimowskiego Parku Krajobrazowego, jego utworzenie ma na celu ochronę typowej rzeki nizinnej ze stanowiskami roślin rzadkich i chronionych oraz ciekawej fauny,

• „Stawy Gnojna im. Rodziny Bieleckich” jest to zarazem Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy mający na celu ochronę zbiorowisk wodno-łąkowych i bogatej awifauny  pełni jednocześnie funkcję rezerwuaru wody dla pobliskiego obszaru.

Obszary Natura 2000, tj.:

• „Łąki Żukowskie”,

• „Dolina Rawki”,

• „Grabinka”,

•  „Dąbrowa Radziejowska”.

80 obszarów użytków ekologicznych, z tego na poszczególne gminy przypada: 

• Gmina Puszcza Mariańska – 33,

• Gmina Wiskitki – 44, 

• Miasto Żyrardów – 3.

ZADANIA WYDZIAŁU OCHRONY ŚRODOWISKA I ROLNICTWA 

Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa zapewnia obsługę w realizacji zadań w dziedzinie ochrony środowiska, ochrony przyrody, rolnictwa, leśnictwa i rybactwa wynikających w szczególności z następujących przepisów: Prawo ochrony środowiska, Prawo geologiczne i górnicze, ustawa o ochronie przyrody, ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych, ustawa o lasach, ustawa o rybactwie śródlądowym, ustawa o odpadach, Prawo wodne, Prawo łowieckie.

Do podstawowych zadań Wydziału należy w szczególności:

Gospodarowanie obszarami leśnymi i gruntami rolnymi oraz innymi:

• wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew i krzewów z nieruchomości będących własnością gminy (za wyjątkiem nieruchomości będących w użytkowaniu wieczystym innego podmiotu),

• wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew i krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli, po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, 

• nadzór nad lasami nie stanowiącymi własności Skarbu Państwa,

• wydawanie świadectw potwierdzających legalność pozyskania drewna w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa,

• prowadzenie spraw związanych z wyłączaniem gruntów rolnych i leśnych z produkcji,

• wydawanie zaświadczeń stwierdzających czy działka objęta uproszczonym planem urządzania lasu lub decyzji, o których mowa w ustawie o lasach,

• prowadzenie spraw związanych z przeznaczeniem gruntów rolnych do zalesienia,

• prowadzenie spraw związanych z zamianą gruntu leśnego na rolny.

Gospodarka wodna i rybacka:

• wydawanie kart wędkarskich,

• wydawanie kart łowiectwa podwodnego,

• wydawanie kart dla rybackiej straży społecznej,

• rejestracja jachtów i innych jednostek pływających o dł. do 24m (Reja24),

• prowadzenie nadzoru i kontroli nad działalnością spółek wodnych,

• ustanawianie strefy ochronnej ujęć wody obejmującej wyłącznie teren ochrony bezpośredniej.

Gospodarka odpadami:

• przygotowywanie i wydawanie zezwoleń na wytwarzanie odpadów,

• przygotowanie i wydawanie zezwoleń na zbieranie odpadów,

• przygotowanie i wydawanie zezwoleń na przetwarzanie odpadów,

Nadzór środowiskowy nad inwestycjami:

• prowadzenie postępowania w sprawie opiniowania i uzgadniania przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,

• zobowiązywanie podmiotów prowadzących instalacje do sporządzania przeglądu ekologicznego,

• uzgadnianie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy,

• wydawanie decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu,

• wydawanie zezwoleń podmiotom podejmującym realizację instalacji, które będą wytwarzały pola elektromagnetyczne,

• przyjmowanie zgłoszeń o instalacjach, z których emisja nie wymaga pozwolenia.

Planowanie i informacja publiczna:

• przygotowywanie projektu powiatowego programu ochrony środowiska i nadzór nad jego realizacją,

• udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie oraz prowadzenie publicznie dostępnych wykazów danych o dokumentach,

• prowadzenie rejestru zwierząt należących do gatunków podlegających ograniczeniom na podstawie prawa Unii Europejskiej oraz umów międzynarodowych.

W strukturze organizacyjnej Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa funkcjonuje stanowisko Geologa Powiatowego. 

Do zadań Geologa Powiatowego należy w szczególności:

• prowadzenie spraw związanych z wydawaniem koncesji na poszukiwanie, rozpoznanie i wydobywanie kopalin,

• sprawowanie nadzoru i kontroli w zakresie wykonywania przez przedsiębiorców uprawnień z tytułu koncesji,

• nadzór nad projektowaniem i wykonywaniem prac geologicznych i hydrogeologicznych – przygotowanie decyzji zatwierdzających projekty robót geologicznych, hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich, których wykonywanie nie wymaga uzyskania koncesji,

• przygotowanie decyzji stwierdzających wygaśnięcie koncesji oraz decyzji o cofnięciu koncesji,

• prowadzenie spraw związanych z rekultywacją obszarów i terenów po zakończonej eksploatacji złóż kruszywa naturalnego,

• uzgadnianie projektów zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy w zakresie ochrony złóż kopalin.

Geologia złożowa, hydrogeologia i geologia inżynierska:

• zatwierdzanie projektów robót geologicznych (złożowych) i spraw bezpośrednio związanych z podejmowaniem rozpoznania zasobów złóż kopalin - 1,

• zatwierdzanie projektów robót hydrogeologicznych  związanych z rozpoznaniem zasobów wód podziemnych i budową ujęć wodny - 8,

• zatwierdzanie projektów robót geologiczno-inżynierskich związanych z posadawianiem obiektów inżynieryjnych (budynków, hal, obiektów mostowych, dróg i innych) - 9,

• zatwierdzanie projektów robót geologicznych wykorzystujących ciepło Ziemi do budowy pomp ciepła na cele grzewcze budynków mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej - 1,

• wydanie koncesji  geologicznych (złożowych) - 3,

• zatwierdzenie projektów geologicznych (innych) - 7,

• rozpatrzone i przyjęte wnioski o opinie w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gmin - 22.

Gospodarka wodna:

• sprawy i postępowania z zakresu działania Spółek Wodnych - 5,

• uzgodnienia, opinie, przekazywanie akt poszczególnych sprawy z terenu Powiatu Żyrardowskiego, objętych ustawowymi zadaniami Państwowego Gospodarstwa Wodnego – Wody Polskie, Zarząd Zlewni w Łowiczu - 1.

Ochrona przyrody:

• wydawanie decyzji zezwalających na wycięcie drzew i krzewów - 152.

Ochrona gruntów leśnych i rolnych: 

• wydawanie zezwoleń na wyłączenia gruntu z produkcji rolnej bądź stwierdzenie, iż nie podlegają wyłączeniu - 419,

• uzgadnianie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy - 332,

• sporządzanie sprawozdań w zakresie ochrony gruntów rolnych i leśnych - 4.

Ochrona środowiska i informacja o środowisku: 

• udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie - 34,

• wydawanie zezwoleń upoważniających do uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych - 1,

• przyjmowanie informacji o zmianie i wydawanie zezwoleń podmiotom podejmującym realizację instalacji, które będą wytwarzały pola elektromagnetyczne - 36,

• przyjmowanie zgłoszeń o instalacjach, z których emisja nie wymaga pozwolenia - 5,

• prowadzenie spraw związanych z hałasem - 6.

Gospodarka leśna:

• prowadzenie spraw dotyczących zmiany użytku leśnego na użytek rolny - 14,

• sporządzanie sprawozdań o lasach publicznych (L-01) i sprawozdań o lasach należących do osób fizycznych (L-03) - 2,

• wydawanie zaświadczeń stwierdzających czy działka objęta jest Uproszczonym Planem Urządzenia Lasu lub decyzją, o której mowa w art. 19 ust.3 ustawy o lasach - 1.363,

• wydane świadectwa legalności pozyskania drewna - 98,

• wydawanie wypisów z UPUL-u - 25.

Rybactwo śródlądowe: 

• wydawanie kart wędkarskich - 201,

• rejestracja sprzętu pływającego REJA24 - 69.

Gospodarka łowiecka: 

• wydawanie zezwoleń na posiadanie i hodowlę chartów rasowych lub ich mieszańców - 3.

Gospodarka odpadami:

• wydawanie pozwoleń na wytwarzanie odpadów w związku z prowadzoną  działalnością gospodarczą - 3,

• wydawanie zezwoleń na przetwarzanie odpadów - 3.